‘डब्लूएचओका पहिलो पटक फंगल सङ्क्रमण बारे रिपोर्ट सार्वजनिक : नयाँ उपचार र निदानको आवश्यकतामा जोड’

काठमाडौं– विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन (डब्ल्यूएचओ) ले आक्रामक फंगल रोगहरूको लागि औषधि र निदान उपकरणहरूको गम्भीर अभावलाई सम्बोधन गर्दै आफ्नो पहिलो प्रतिवेदनहरू सार्वजनिक गरेको छ । यी प्रतिवेदनहरूले फंगल सङ्क्रमणहरूको बढ्दो सार्वजनिक स्वास्थ्य खतरालाई सम्बोधन गर्न नवीन अनुसन्धान तथा विकास को तत्काल आवश्यकताको सङ्केत गर्छन । क्यान्डिडा जस्ता फंगल रोगहरू, जसले मुख र योनिमा सङ्क्रमण गराउछन्, उपचार प्रतिरोधी बन्दै गइरहेका छन ।

यी सङ्क्रमणहरू विशेष गरी कमजोर प्रतिरक्षा प्रणाली भएका व्यक्तिहरूलाई असर गर्छन्, जसमा क्यान्सरको किमोथेरापी लिइ रहेका, एचआईभी सङ्क्रमित वा प्रत्यारोपण गरिएका अङ्ग भएका बिरामीहरू पर्दछन् ।

फंगल सङ्क्रमणको उपचारमा चुनौतीहरू

डब्लूएचओका एन्टिमाइक्रोबियल प्रतिरोध (एएमआर) का सहायक निर्देशक डा. युकिको नाकातानीले निम्न तथा मध्यम आय भएका देशहरूमा फंगल सङ्क्रमणहरूको गम्भीर प्रभाव र उपचारको अभावलाई जोड दिदैँ भनिन, ‘आक्रामक फंगल सङ्क्रमणहरूले सबैभन्दा कमजोर मानिसहरूको जीवनलाई खतरामा पार्छ, तर ती देशहरू सँग आवश्यक उपचार नै छैन ।’  उनले थपिन्, ‘नयाँ एन्टिफंगल औषधिको विकास अपर्याप्त छ र धेरै क्षेत्रमा उचित फंगल परीक्षण सुविधा नहुनुका कारण समस्या झन जटिल बन्दै गइरहेको छ ।’

डब्लूएचओका फंगल प्राथमिकता रोग जनक सूची अनुसार, अत्यावश्यक प्राथमिकताको सूचीमा रहेका फंगल रोगहरूको मृत्युदर ८८ प्रतिशत सम्म पुग्न सक्छ । विश्व भर प्रतिरक्षा प्रणाली कमजोर भएका व्यक्तिहरूको सङ्ख्या बढ्दै गइ रहेकोले फंगल सङ्क्रमणहरूको जोखिम बढ्ने सम्भावना छ । तर एन्टि फंगल औषधिहरूको सीमित उपलब्धता र ढिलो अनुसन्धान तथा विकास प्रक्रियाले उपचारलाई झनै कठिन बनाएको छ ।

एन्टिफंगल उपचारको सीमित विकास

डब्ल्यूएचओको एन्टि फंगल औषधि प्रतिवेदनले विगत दशकमा विश्व भर जम्मा चार वटा नयाँ एन्टिफंगल औषधि मात्र अनुमोदित भएको देखाएको छ ।

हाल नौ वटा एन्टिफंगल औषधिहरू क्लिनिकल विकासको क्रममा छन तर ती मध्ये मात्र तीन वटा तेस्रो चरणको परीक्षणमा छन् । जसले गर्दा आगामी दशकमा केही मात्र नयाँ औषधि उपलब्ध हुने सम्भावना छ । हाल उपलब्ध एन्टि फंगल औषधिहरूमा गम्भीर साइड इफेक्ट, औषधि औषधि अन्तरक्रिया, सीमित मात्रामा उपलब्ध खुराक र लामो समय अस्पतालमा बस्नु पर्ने जस्ता समस्याहरू छन ।

प्रतिवेदनमा सुरक्षित एन्टि फंगल औषधिहरूमा लगानी गर्नु पर्ने, सजिलै निगरानी गर्न सकिने उपचारहरू आवश्यक रहेको र विशेष गरी बालबालिकाहरू का लागि उपयुक्त औषधिहरूको विकास गर्नु पर्नेमा जोड दिइएको छ ।

फंगल सङ्क्रमणहरूका लागि निदान उपकरणहरूको अभाव

डब्ल्यूएचओको निदान प्रतिवेदनले देखाएको छ कि केही व्यावसायिक परीक्षणहरू उपलब्ध भए पनि ती महंगा छन, राम्रो सँग सुसज्जित प्रयोगशाला र तालिम प्राप्त कर्मचारीहरू आवश्यक पर्छन्, जसले गर्दा निम्न तथा मध्यम आय भएका देशहरूमा तिनको पहुँच निकै सीमित छ । विशेष गरी स्वास्थ्य केन्द्रहरूमा छिटो, सही, सस्तो र सरल निदान उपकरणहरू आवश्यक छन ।

हाल प्रयोगमा रहेका निदान उपकरणहरू सँग केहि सीमितताहरू छन्, जस्तैः ती उपकरणहरू सीमित प्रकारका फंगल संक्रमणहरू मात्र पत्ता लगाउन सक्षम छन, पर्याप्त रूपमा भर पर्दा छैनन र परीक्षण नतिजा आउन धेरै समय लाग्छ । धेरै प्राथमिक र माध्यमिक स्वास्थ्य केन्द्रहरूमा नियमित विद्युत आपूर्ति र प्रयोगशाला पूर्वाधारको अभावले पनि परीक्षण प्रक्रिया कठिन बनाएकोछ।

स्वास्थ्यकर्मीहरू लाई फंगल सङ्क्रमणहरू बारे आवश्यक ज्ञानको कमी हुनु र एन्टि फंगल औषधिहरू प्रतिरोधी बन्दै जानु पनि ठूलो चुनौती बनेको छ ।

डब्ल्यूएचओले आक्रामक फंगल रोगहरू र एन्टि फंगल प्रतिरोध विरुद्धको विश्व व्यापी प्रतिक्रिया सुदृढ गर्न आहृवान गरेको छ र यसका लागि फंगल प्राथमिकता रोग जनक सूची कार्यान्वयन खाका विकास गरिरहेको छ।

वैश्विक कारबाहीको आहृवान

फंगल सङ्क्रमणहरूको बढ्दो जोखिम सँग जुध्न, डब्ल्यूएचओले औषधि खोज तथा विकासका लागि वित्तीय प्रोत्साहन विस्तार गर्न, नयाँ उपचार लक्ष्यहरू पहिचान गर्न अनुसन्धानलाई वित्तीय सहयोग गर्न र प्रारम्भिक पत्ता लगाउने उपकरणहरूमा लगानी गर्न सिफारिस गरेको छ । यी चुनौतीहरू लाई सम्बोधन गरेर, डब्ल्यूएचओले आक्रामक फंगल रोगहरू को व्यवस्थापन र रोकथाम सुधार गर्न तथा सार्वजनिक स्वास्थ्यमा यसको प्रभाव घटाउन लक्ष्य राखेको छ ।