ल्यान्सेट रिपोर्टः कोभीडको सामना गर्दा पनि मानिस हरू अब ६ वर्ष बढी बाँच्छन्

ल्यान्सेट अध्ययनका अनुसार सन् १९९० को दाँजो मा सन २०२१ मा मानिसहरू ६ वर्ष बढी बाँचिरहेका छन् । यसले देखाउँछ कि कोभिड महामारीको सामना गर्दा पनि मानिसहरू अपेक्षा भन्दा बढी बाँचिरहेका छन् ।

ल्यान्सेटको प्रतिवेदन अनुसार सन् १९९० को दाँजो मा सन २०२१ मा मानिसहरू बढी वर्ष सम्म बाँचिरहेका छन् । ल्यान्सेटमा यो पनि भनिएको छ कि पहिले मानिसहरू श्वास नलीको संक्रमण र दीर्घकालीन श्वास प्रश्वास रोगबाट मर्ने गर्थे । अहिले यसको संख्या घटेको छ । संसार भरका मानिसहरू अहिले पहिलेको दाँजोमा ६ वर्ष बढी बाँचिरहेका छन् ।

नेपाल को अवस्था कस्तो छ ? 

दक्षिण एसिया क्षेत्रमा नेपाल मा बाच्ने प्रतिशत (१०.४ वर्ष) मा बढेको छ । यस बाहेक, भुटानीहरूको बाँच्ने प्रतिशत (१३.६) बढेको छ । जबकी बंगलादेश (१३.३), र पाकिस्तान (२.५) वर्ष छ । महामारीको समयमा धेरै चुनौतीहरूको सामना गर्नु पर्दा समेत, अनुसन्धान कर्ताहरूले भने कि दक्षिण पूर्वी एसिया, पूर्वी एसिया र ओसिनियाको विशिष्ट क्षेत्रहरूमा १९९० र २०२१ (८.३ वर्ष) को बीच आयु सम्भाव्यता (लाइफ एक्सपेक्टेन्सी) मा सबैभन्दा ठूलो वृद्धि देखिएको छ । जसको प्रमुख कारण दीर्घकालीन श्वास प्रश्वास रोगका कारण हुने मृत्युमा कमी हो । स्ट्रोक, श्वास नलीको संक्रमण र क्यान्सर जस्ता धेरै रोगहरू छन्, जसबाट ठूलो संख्यामा मानिसको मृत्यु हुने गरेको छ ।

ल्यान्सेट रिपोर्टले महामारीको बारेमा के भन्यो?

ल्यान्सेट रिपोर्टका अनुसार सन् २०२० मा कोभिड महामारीबाट यी रोगहरूले का कारण सबैभन्दा बढी मृत्यु हुने गरेका थिए । जस्तै पखाला, श्वास प्रश्वासको रोग, पक्षाघात, इस्केमिक मुटु रोग आदि । तर, सन् २०२० मा महामारीका कारण ठूलो क्षति भएको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । जसका कारण जनजीवन पूर्ण रूपमा अस्तव्यस्त भएको छ । तर जीवनलाई ट्रयाकमा ल्याउन प्रयासहरू भइरहेका छन् । अनुसन्धान कर्ताहरूले उल्लेख गरे कि संसार भर मृत्युको प्रमुख कारणहरूमा ठूलो परिवर्तन भएको छ । महामारीका कारण रैंकिंगमा ठूलो परिवर्तन आएको छ । कोभिड महामारीको समयमा स्ट्रोकको जोखिम उच्च रहन्छ । यो विश्व भर मृत्युको दोस्रो प्रमुख कारण बनेको छ । कोभिड महामारीले सबैभन्दा बढी प्रभावित ल्याटिन अमेरिका र क्यारेबियन र उप सहारा अफ्रिका भए । २०२१ मा कोभिड का कारण धेरैले ज्यान गुमाए । मृत्युका विभिन्न कारण लाई हेर्दा आन्द्रा सम्बन्धी रोगका कारण हुने मृत्युमा उल्लेख्य कमी आएको अध्ययनले देखाएको छ । यस अन्तर्गत पखाला र टाइफाइड पनि समावेश छ । यी सुधारहरूले १९९० र २०२१ को बीचमा विश्वव्यापी आयु सम्भाव्यता १.१ वर्ष बढ्यो ।