‘विश्व मुख स्वास्थ्य दिवसः दाँत र मुख सफा गर्न लापरवाहीले धेरै रोगको जोखिम’

विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ) को अनुमान अनुसार मुखको रोगहरूले लगभग ३ अर्ब ५० करोड मानिसहरूलाई असर गर्छ । धेरैजसो मुखका रोग र अवस्थाहरूले प्रमुख नसर्ने रोगहरू (मधुमेह, मुटु रोग, क्यान्सर, दीर्घकालीन श्वासप्रश्वास रोगहरू र मानसिक विकारहरू) सँग परिमार्जन योग्य जोखिम कारकहरू साझा गर्छन् ।

विभिन्न अध्ययनले प्रमाणित गरेको छ, मुखको स्वास्थ्य राम्रो नभए यसले शरीरमा असर गर्छ, जस्तै पायोरिया, गिजाको रोग, मुटु र रक्त नलीको रोग वा ब्रेन स्ट्रोक हुने जोखिम दोब्बर हुन्छ ।

पायोरिया पिरियोडोन्टाइटिसका कारण शरीरमा चिनीको मात्रा कायम राख्न कठिनाइ हुन्छ, जसका कारण मधुमेहको सम्भावना बढ्छ । त्यसै गरी, कमजोर मौखिक स्वच्छताले फोक्सो, कलेजो रोग वा प्यान्क्रियाटिक क्यान्सर जस्ता समस्या निम्त्याउन सक्छ ।

दैनिक मुख सफा नगर्दा दाँत पहेँलो हुने, सास गन्हाउने, गिजा सुन्निने वा रगत बग्ने जस्ता समस्या निम्त्याउँछ । क्याभिटी, पायोरिया, जिन्जिभाइटिस जस्ता रोगहरू पनि देखा पर्छन्, जो दन्त क्षय को कारण बन्छ ।

यी कुराहरू ध्यानमा राख्नुहोस्

• दाँत सफा गर्न २–२–२ को सूत्र अपनाउनुहोस् । यसको अर्थ, ब्रस दिनमा दुई पटक गर्नुहोस्, कम्तीमा २ मिनेटको लागि ब्रस गर्नुहोस् र वर्षमा २ पटक दन्त चिकित्सकबाट दाँत जाँच गराउनुस् । सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा भनेको राति सुत्नु अघि दाँत माझ्नु हो ।
• केही खाए पछि, ५–१० मिनेट पर्खेर कुल्ला गर्नुहोस् । खाना खाएपछि मुख राम्रो सग सफा गरिएन भने खानाका कणहरू दाँत को बीचमा रहन्छ, जसले दाँत सड्ने र दाँत को समस्या निम्त्याउँछ ।
• कडा ब्रस प्रयोग गर्दा वा धेरै बल लगाएर ब्रस गर्दा दाँत को इनामेल हट्छ, जसले दाँत मा संवेदनशीलता वा तातो वा चिसो महसुस गर्ने समस्या निम्त्याउँछ । ब्रस गर्ने तरिका यस्तो हुनुपर्छ कि तपाई को सबै दाँत र तिनका सतहहरू राम्ररी सफा होस ।
• ब्रसमा मटरको आकारको पेस्ट लिनुहोस् र यसलाई ४५ डिग्री कोणमा समात्नुहोस् । पहिले दाँतलाई एक तर्फ अगाडि र पछाडि २–३ पटक सफा गर्नुहोस् । त्यसपछि बिस्तारै घडीको दिशामा र घडीको विपरीत दिशामा घुमाउँदै हातले बिस्तारै ब्रस गर्नुहोस् ।
• मुखलाई पूर्ण रूपमा सफा गर्नु आवश्यक छ । ब्रस गरि सकेपछि जिब्रो पनि सफा गर्नुहोस् ।
• आफ्नो औँलाले गिजा मालिस गर्नुस् । यसले रक्तसञ्चार सुधार गर्छ र गिजालाई स्वस्थ बनाउँछ ।
• सातामा १–२ पटक फ्लसिङ गर्नुहोस् । यसले दाँत मा जमेको फोहोर हटाउँछ ।
• सादा पानीले ६–७ पटक र अन्त्यमा माउथ वासले कुल्ला गर्नुस् । यसो गर्दा मुखमा रहेका कीटाणुहरू हटेर गन्ध आउँदैनन् ।

(दन्तरोग विशेषज्ञ द्वारा चिकित्सा समीक्षा गरिएको स्वास्थ्य सामाग्री)